ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΟΒΙΑ

Όταν η ντροπή είναι έντονη και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη ζωή ενός ανθρώπου τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη φοβικών διαταραχών με συνηθέστερη την κοινωνική φοβία. Υπάρχει ουσιαστική σύνδεση ανάμεσα στην ένταση της ντροπής που βιώνει ένα άτομο και την σοβαρότητα των συμπτωμάτων στην κοινωνική φοβία.

Εκτός από το συναίσθημα της ντροπής που κυριαρχεί σε αυτή την διαταραχή υπάρχει ακόμα και η παρουσία έντονου άγχους και κατάθλιψης, τάση απόσυρσης και χαμηλή αυτοπεποίθηση. Η συνήθης συμπεριφορά των ανθρώπων που βιώνουν ντροπή είναι η αποφυγή όλων εκείνων των κοινωνικών καταστάσεων κατά τις οποίες “ελοχεύει ο κίνδυνος “να εκθέσουν πλευρές του εαυτού τους τις οποίες θεωρούν ανεπαρκείς ή ελαττωματικές όπως:

• Να συστηθούν σε ξένους ή να κάνουν την είσοδό τους σε μία γιορτή.
• Να μιλήσουν σε άτομα εξουσίας.
• Να περάσουν από προφορική εξέταση ή από συνέντευξη.
• Να γευματίσουν μαζί με άλλους κ.λ.π.

Σε κάποιες περιπτώσεις η αποφυγή περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό κοινωνικών δραστηριοτήτων και αλληλεπιδράσεων, πράγμα που μακροπρόθεσμα ενδέχεται να οδηγήσει στην μη απόκτηση όλων εκείνων των δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την κοινωνική ένταξη του ατόμου. Πολλά άτομα με κοινωνικό άγχος έχουν ελάχιστους φίλους, δυσκολεύονται στην δημιουργία ερωτικών σχέσεων και στην ανεύρεση συντρόφου και “επιλέγουν” χαμηλού επιπέδου εργασίες που όμως εγγυώνται την απουσία των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και την έκθεση σε αυτές. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο μπορεί να βρεθεί κοινωνικά απομονωμένο καθώς κομβικοί τομείς της ζωής όπως οι διαπροσωπικές σχέσεις, η εργασία και η διασκέδαση υπονομεύονται σε σημαντικό βαθμό.

Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία αποτελεί μία από τις πλέον αποτελεσματικές θεραπείες του κοινωνικού άγχους και της κοινωνικής φοβίας γιατί προτρέπει τα άτομα που υποφέρουν να επικεντρωθούν στον τρόπο που σκέφτονται.

Στην αρχή της θεραπείας το άτομο προτρέπεται στον εντοπισμό και στην ακριβή περιγραφή όλων εκείνων των καταστάσεων που πυροδοτούν τα επώδυνα συναισθήματα καθώς και στην αναγνώριση των βαθύτερων σκέψεων σε σχέση με τις καταστάσεις αυτές. Εν συνεχεία εκπαιδεύεται στην τροποποίηση των δυσλειτουργικών ερμηνειών και πεποιθήσεων που σχετίζονται με τις καταστάσεις αυτές. Μία σημαντική τεχνική που χρησιμοποιείται στην θεραπεία όχι μόνο της κοινωνικής φοβίας αλλά και άλλων φοβιών, είναι η συστηματική απευαισθητοποίηση. 

Μέσα στην συγκεκριμένη θεραπεία το άτομο υποστηρίζεται και παροτρύνεται στη σταδιακή αλλά συστηματική έκθεση σε όλες εκείνες τις κοινωνικές καταστάσεις που του προκαλούν φόβο και άγχος.Κατά τη διάρκεια της συστηματικής απευαισθητοποίησης γίνεται εκπαίδευση σε τεχνικές χαλάρωσης αλλά και ασκήσεις για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, όπως είναι η εκπαίδευση στην διεκδικητικότητα.